Ông Lê Bá Hạnh, Phó Giám đốc Bảo tàng Hà Tĩnh, cung cấp thông tin: Mới đây, trong quá trình đào đất để làm tường bao miếu Bà ở phường Đức Thuận (thị xã Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh), một nhóm thợ xây đã phát hiện một hố chôn rất nhiều gốm sứ cổ. Khu vực phát hiện được xác định nằm sâu dưới lòng đất khoảng 1m.

     Khi nhóm thợ xây đào móng tường mới được 20cm đã phát hiện rất nhiều mảnh gốm, sứ vỡ. Đào sâu thêm, nhóm thợ xây tìm thấy bộ sưu tập bình vôi cổ gồm 10 chiếc; phần lớn bị sứt quai. Ngoài ra còn rất nhiều chiếc bị vỡ khác được phát hiện.

Nhóm hiện vật gốm cổ độc đáo được tìm thấy tại phường Đức Thuận, TX Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh

     Chiếc bình lớn nhất có kích thước cao 9cm, đường kính mặt trên 10cm, mặt dưới đế 7cm, có trổ một lỗ tròn phía bên có kích thước đường kính là 2cm. Bình vôi được tạo dáng gồm hai phần, quai cong, đế thấp lõm, phần tiếp giáp gữa thân bình và đế có gờ nổi. Hai bên và thân quai được đắp nổi các dải xoắn mô tả hình hoa cau và hai chữ Hán cổ, phía trên ở giữa chạm nổi họa tiết hình hoa 5 cánh màu xanh lam.

Chiếc bình cổ lớn nhất trong số nhiều hiện vật quý được tìm thấy còn khá nguyên vẹn

Một bình gốm bị sứt quai, nhưng vẫn còn có thể sử dụng được

     Theo ông Hạnh, qua nghiên cứu bước đầu, nhóm đồ cổ này có nét đặc trưng của loại hình gốm sứ thời Lê - Mạc, (thế kỷ XV – XVI) với nét chung là chất liệu bằng gốm sứ, men trắng rạn và màu xanh lục, màu men bóng mịn, chân đế bình để thô không tráng men.

     Cũng theo ông Hạnh, trên địa bàn Hà Tĩnh đã từng phát hiện rất nhiều gốm sứ cổ thời Trần, thời Lê - Mạc, nhưng loại hình bình vôi cổ có niên đại thời Lê - Mạc vừa được phát hiện tại phường Đức Thuận là những hiện vật độc đáo có giá trị lịch sử, lần đầu tiên được tìm thấy ở Hà Tĩnh.

     Do các hiện vật chứa đựng nhiều điều bí ẩn cần được tiếp tục nghiên cứu nên Bảo tàng Hà Tĩnh đã làm thủ tục tiếp nhận một số tiêu bản về bảo quản nhằm phục vụ cho công tác nghiên cứu. Số còn lại hiện đang được cất giữ tại miếu Bà.