Từ bỏ chốn phồn hoa đô hội, về quê thổi hồn vào gốm

Quay về lập nghiệp tại quê nhà,Trần Mạnh Thiều đã từ chối đề nghị của một số Cty ở Hà Nội Sau khi tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Công nghiệp tại Hà Nội

Nhớ lại những năm cuối thập kỷ 90, gốm Phù Lãng chịu sự cạnh tranh khốc liệt của các sản phẩm nhựa gia dụng.

Thiều kể: “Ngày đó nhà mình nghèo lắm! Thu nhập cả gia đình chỉ trông vào mấy sào ruộng. Ăn nhiều khi còn chưa đủ, nên lên Hà Nội mình cũng vừa học vừa làm”.

Từ tay trắng, bằng lòng yêu nghề, óc sáng tạo, anh đã “vẽ” nên diện mạo mới cho sản phẩm truyền thống của làng quê. Anh là Trần Mạnh Thiều, người có công lớn trong việc đưa sản phẩm gốm Phù Lãng xuất ngoại.

Học trò nghèo nuôi ước mơ

Anh nói: Mình bận quá, vừa lãnh đạo quản lý Cty, vừa tham gia trực tiếp sáng tạo sản phẩm, đó là chưa kể việc thường xuyên đi Hà Nội giao dịch xuất hàng.

Vượt lên khó khăn, Thiều cố gắng học tập. Năm 1997, tốt nghiệp THPT, Thiều thi đỗ hai trường đại học (Sư phạm và Mỹ thuật Công nghiệp). Gia đình đã hướng Thiều học Sư phạm nhưng Thiều lại chọn trường Mỹ thuật Công nghiệp.

“Bố mẹ cố gắng lo cho con năm đầu, từ năm thứ 2 trở đi con sẽ đi làm để lo cho mình”. Nói là làm, khi mới nhập học, Thiều đã sục sạo khắp Hà Nội để kiếm việc làm.

Từ bỏ phồn hoa về thổi hồn quê vào gốm

Ban đầu khi chưa có kinh nghiệm, Thiều đi làm bồi bàn cho các quán giải khát. Sau đó Thiều đã đi làm cho các Cty thiết kế biển hiệu quảng cáo.

Thiều tiết lộ: “Mình quyết tâm theo học ngành mỹ thuật là để nuôi ước mơ khôi phục làng nghề. Mình muốn đưa hội họa và tạo hình vào sản phẩm gốm Phù Lãng”.

Thời gian làm việc tại các Cty ở Hà Nội, Thiều đã sớm chứng tỏ được khả năng của mình. Vì thế nên sau khi tốt nghiệp, Thiều được một số Cty mời về làm việc với mức lương từ 3 - 4 triệu đồng/tháng. Nhưng Thiều đã từ chối.

Gặp được anh Nhung (nghệ nhân Vũ Hữu Nhung, người cùng làng) và nhận được sự khích lệ nên Thiều quyết về quê mở lò gốm.

Lúc đó tay không một đồng vốn, đồ nghề làm gốm không còn, lò thì phá bỏ từ lâu. Bù lại Thiều được gia đình ủng hộ. Những ngày đó, Thiều phải làm tất cả mọi việc: Cặm cụi lên 2 xã Việt Thống và Nhân Hòa cách nhà 10 km lấy đất, nhào nặn, chuốt, đúc khuôn theo mẫu mã tự nghĩ ra rồi phơi, nung...

Đồ nghề thì thuê lại của một số hộ làm gốm. Vài mẻ đầu bị hỏng nhưng Thiều vẫn kiên trì theo nghề. Dần dà, anh làm chủ được kỹ thuật “bí quyết”.

Thiều lại đứng trước bài toán đầu ra cho sản phẩm. Anh về Hà Nội đến chào hàng tại các cửa hàng bán đồ mỹ nghệ, nhà hàng, khách sạn... (những nơi mà hồi còn là sinh viên Thiều đã từng đến trang trí nội thất để kiếm tiền ăn học).

Ngoài ra, Thiều tích cực tham gia các hội chợ, triển lãm hàng thủ công mỹ nghệ ở nhiều nơi. Hữu xạ tự nhiên hương, những sản phẩm tưởng như rất ngô nghê, lạ lẫm của Thiều đã được đánh giá cao, đặc biệt là khách nước ngoài.

Đưa thương hiệu gốm Trí Việt ra nước ngoài

Từ những chum, vại đựng tương cà mắm muối, Thiều đã biến hóa, để có những chiếc bình, chiếc lọ, những đĩa treo tường, gạch ốp, phù điêu... “Hồn gốm là hồn quê.

Do vậy, tăng thêm bóng dáng quê nhà trên từng sản phẩm gốm sẽ làm gốm sứ bát tràng có giá trị hơn.

Với màu đất quê, kiểu dáng quê và thấp thoáng hình bóng quê nhà trên từng thân gốm, sản phẩm của Phù Lãng giúp người tiêu dùng có những phút giây trở về chốn xưa, thấy lại nếp nhà tranh, thửa ruộng, lũy tre làng…

Trong những khu đô thị lớn, những ngôi nhà hiện đại, nếu trong sân vườn trang trí vài sản phẩm gốm quê mộc mạc sẽ giúp chủ nhân có cảm giác gần với thiên nhiên”.

Năm 2004, anh được Bộ Công nghiệp và Bộ Khoa học Công nghệ tặng danh hiệu Bàn tay vàng, sản phẩm của anh được tặng Huy chương Vàng Hội chợ Hàng Việt Nam chất lượng cao hợp tiêu chuẩn.

Xưởng gốm của Thiều tạo việc làm thường xuyên cho 50 người với mức lương từ 1 - 1,5 triệu đồng/tháng. Năm 2006, xưởng gốm của Thiều đạt doanh thu trên 1 tỷ đồng.

Đến nay, xưởng sản xuất được hơn 300 mẫu mã khác nhau chủ yếu do Thiều sáng tạo.

Tháng 11/2006, Cty TNHH sản xuất và thương mại Trí Việt do Thiều làm giám đốc chính thức được thành lập với số lượng nhân công lên đến hàng trăm người.

Sắp tới Thiều sẽ mở rộng, cải tạo để xưởng gốm vừa là nơi sản xuất vừa là điểm đến của những tour du lịch văn hóa, du lịch làng nghề. Đáng mừng hơn khi những sản phẩm gốm độc đáo của Thiều được những người yêu gốm trong và ngoài nước để ý. Những đơn đặt hàng bắt đầu nhiều lên.

Đến nay, Gốm Thiều đã trở thành một thương hiệu khá uy tín tại thị trường trong nước, nhất là các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM, Hải Phòng. Mỗi năm Thiều cũng xuất sang Đài Loan, Hàn Quốc hàng chục container gốm và bước đầu đã thâm nhập được vào thị trường châu Âu.

Theo đánh giá của nhiều khách hàng, Gốm Thiều tuy dung dị nhưng cuốn hút bằng sự mộc mạc, giản dị, có chiều sâu tâm hồn. Màu sắc không quá phong phú nhưng gợi cảm giác ấm cúng của đất nung và của men da lươn độc đáo.

Những bình, lọ, chụp đèn, những bộ ấm chén... tuy mang dáng vẻ hiện đại, song đem lại cho người xem sự liên tưởng đến những chum, chóe, hũ, vại...vốn đã gắn bó với đời sống người Việt từ lâu.